Sỏi bàng quang là nguyên nhân gây ra tình trạng đau bụng dưới, tiểu buốt, tiểu rắt, tiểu máu… một trong những bệnh lý sỏi tiết niệu thường gặp ở nam giới nhiều hơn nữ giới.

Sỏi bàng quang

Sỏi bàng quang khiến bạn bị đau rát khi đi tiểu

Sỏi bàng quang là bệnh gì?

Bàng quang hay còn gọi là bọng đái là cơ quan chứa nước tiểu do thận tiết ra trước khi thoát ra ngoài cơ thể bằng cách đi tiểu. Nước tiểu từ niệu quản vào bàng quang và ra ngoài cơ thể qua niệu đạo.

Sỏi bàng quang là khối khoáng chất cứng được hình thành trong bàng quang. Chúng phát triển khi các khoáng chất trong nước tiểu cô đặc, kết tinh và tạo thành sỏi. Điều này thường xảy ra khi bạn gặp khó khăn tống xuất nước tiểu. Sỏi bàng quang thường có hình tròn, ít khi xù xì góc cạnh.

Sỏi bàng quang chiếm tỷ lệ khoảng 1/3 số ca sỏi đường tiết niệu, là loại bệnh gặp ở nam giới nhiều hơn nữ, với nhiều nguyên nhân khác nhau. Sỏi bàng quang có thể là do sỏi từ thận, niệu quản (hoặc cả hai) rơi xuống.

Khi sỏi xuống bàng quang, trường hợp sỏi nhỏ, có thể được đào thải ra ngoài theo đường tiểu nhưng với những viên sỏi lớn hơn, chúng nằm tại bàng quang, lâu ngày tích tụ lớn dần do các cặn sỏi có sẵn trong bàng quang tiếp tục bám vào gây nên các cơn đau khó chịu.

Nguyên nhân gây sỏi bàng quang

  • Sa bàng quang: Ở phụ nữ, thành bàng quang có thể suy yếu và sa xuống âm đạo, điều này có thể chặn dòng chảy nước tiểu và hình thành sỏi bàng quang.
  • Phì đại tiền liệt tuyến: Ở nam giới, khi tuyến tiền liệt to lên sẽ chặn dòng chảy nước tiểu và làm cho nước tiểu đọng lại trong bàng quang.
  • Hội chứng bàng quang thần kinh: Dây thần kinh gửi tín hiệu từ não bộ đến các cơ bàng quang của bạn. Nếu chúng bị thương tổn hoặc bị hư hỏng do một số bệnh, bàng quang sẽ không làm việc hiệu quả và dẫn đến sỏi bàng quang.
  • Viêm: Khi bị viêm bàng quang, sỏi có thể được hình thành.
  • Thiết bị y tế: Những dụng cụ y tế được đặt trong bàng quang của bạn như ống thông tiểu, thiết bị tránh thai cũng có thể gây hình thành sỏi.
  • Sỏi thận: Sỏi thận có kích thước nhỏ và có thể trôi xuống bàng quang qua niệu quản và trở thành sỏi thận bàng quang nếu không được loại bỏ.

Những dấu hiệu của bệnh sỏi bàng quang

Sỏi bàng quang nếu nhỏ sẽ không gây ra triệu chứng gì và có thể tự đào thải qua đường tiểu. Tuy nhiên, nếu sỏi bàng quang to, bạn có khả năng sẽ gặp phải một số triệu chứng như:

  • Tiểu rắt, tiểu buốt, tiểu nhiều lần hay gián đoán dòng nước tiểu: là do những viên sỏi làm tắc nghẽn đường tiểu, gây ra hiện tượng tiểu són, tiểu rắt kèm triệu chứng đau buốt bộ phận sinh dục. Tình trạng này sẽ trở lên nặng nề nếu bạn vận động, đi lại nhiều. Nhiều trường hợp sỏi bàng quang to gây bí tiểu hoàn toàn khiến nước tiểu bị ứ đọng lại ở bàng quang, khiến cho bàng quang căng phồng tạo ra cầu bàng quang ở trên xương mu.
  • Đau bụng dưới: Khi sỏi bàng quang hình thành và di chuyển trong bàng quang sẽ khiến người bệnh có cảm giác đau bụng dưới. Những cơn đau có thể âm ỉ hoặc dữ dội tùy vào kích thước sỏi và sự vận động của người bệnh. Tình trạng này sẽ thuyên giảm nếu người bệnh nghỉ ngơi.
  • Nước tiểu có màu bất thường: Khi bàng quang hay thận bị nhiễm trùng sẽ khiến cho nước tiểu bị đục, màu đậm hơn bình thường. Thậm trí, khi tiểu tiện, những viên sỏi nhỏ đào thải ra ngoài chà xát với đường tiểu, khiến cho đường tiểu bị xước, chảy máu, dẫn đến tình trạng trong nước tiểu có lẫn cả máu.

Đau tức hoặc khó chịu dương vật ở nam giới, người bệnh có thể bị sốt khi nhiễm khuẩn đường tiểu hay bàng quang.

Triệu chứng sỏi bàng quang có những dấu hiệu lâm sàng dễ gây nhầm lẫn với các bệnh như: u xơ tuyến tiền liệt, u bàng quang hay ung thư bàng quang… Do vậy, để chẩn đoán chính xác bệnh đồng thời ngăn ngừa các biến chứng, ngay khi xuất hiện các triệu chứng trên, bệnh nhân cần đi khám ngay tại các bệnh viện uy tín, có chuyên khoa tiết niệu để tiến hành các thủ thuật xét nghiệm nhằm xác định chính xác tình trạng bệnh và đưa ra phương pháp điều trị phù hợp cho người bệnh.

sỏi bàng quang

Viên sỏi bàng quang có kích thước lớn

Những biến chứng của bệnh

Nếu không được điều trị kịp thời và đúng cách, người bệnh có thể đối mặt với các biến chứng như:

  • Viêm bàng quang: Khi sỏi còn nhỏ, người bệnh có thể không thấy vấn đề gì. Sỏi bàng quang phát triển lớn hơn 2cm thường có triệu chứng kích thích bàng quang như tiểu nhiều lần, tiểu đau, tiểu ngắt quãng hoặc tiểu máu. Nếu không có biện pháp xử lý sớm, tình trạng viêm ở bàng quang có thể trở thành mạn tính, dẫn tới teo bàng quang, rò bàng quang, ung thư bàng quang.
  • Viêm thận: do nhiễm khuẩn ngược dòng từ bàng quang, có thể làm suy giảm chức năng thận. Biến chứng này có thể ảnh hưởng lớn tới sức khỏe, điều trị rất khó khăn.
  • Đau hạ vị: Người bệnh thường có cảm giác đau buốt vùng hạ vị do bàng quang kích thích, sỏi kẹt cổ bàng quang. Cơn đau hạ vị có thể lan đến tầng sinh môn hay phía đầu đầu bộ phận sinh dục ngoài, gây khó chịu cho người bệnh.
  • Rò bàng quang: Sỏi bàng quang lớn có thể gây rò bàng quang, rò tầng sinh môn hoặc âm đạo ở nữ giới. Nước tiểu rỉ liên tục qua đường rò gây nhiễm khuẩn vùng âm đạo hoặc hậu môn. Người bệnh sẽ gặp rất nhiều bất tiện trong sinh hoạt hằng ngày.

Điều trị bênh sỏi bàng quang

Chẩn đoán sỏi bàng quang

Khi thăm khám, bác sĩ sẽ lưu ý vùng bụng dưới của người bệnh để kiểm tra dấu hiệu cầu bàng quang, là tình trạng có ứ đọng nhiều nước tiểu trong bàng quang. Ở nam giới > 50 tuổi cần khám tuyến tiền liệt qua trực tràng.

Những xét nghiệm thường được áp dụng khi chẩn đoán sỏi bàng quang như:

  • Siêu âm bụng
  • Tổng phân tích nước tiểu
  • Chụp X-quang
  • Soi bàng quang
  • Đo áp lực bàng quang

Phương pháp điều trị bệnh

Nguyên tắc trong điều trị sỏi bàng quang là:

  • Loại bỏ sỏi bàng quang
  • Điều trị nguyên nhân gây ra sỏi bàng quang để tránh sỏi tái phát

Dùng thuốc

Các loại thuốc thường được điều trị sỏi bàng quang như:

  • Thuốc giảm đau, chống viêm: Thuốc giúp xoa dịu cơn đau và cảm giác khó chịu do sỏi gây ra.
  • Thuốc giãn cơ trơn tiết niệu: Thuốc giúp giãn rộng đường kính cổ bàng quang. Từ đó, sỏi có thể di chuyển ra khỏi cơ thể dễ dàng.
  • Thuốc kiềm hóa nước tiểu: Thuốc giúp điều chỉnh độ pH nước tiểu, có thể hiệu quả trong việc làm tan sỏi axit uric.
  • Thuốc lợi tiểu: Thuốc giúp tăng lưu lượng nước tiểu.
  • Thuốc kháng sinh: điều trị nhiễm khuẩn đường tiết niệu.

Phẫu thuật

Hầu hết sỏi bàng quang có triệu chứng cần phải phẫu thuật. Các phương pháp phẫu thuật bao gồm:

  • Tán sỏi bàng quang: Người bệnh được gây tê tủy hoặc gây mê toàn thân trong khoảng thời gian ngắn. Sau đó bác sĩ nội soi niệu đạo bàng quang. Các viên sỏi có thể nhìn thấy trên màn hình và sỏi được phá vỡ bằng tia laser hoặc sóng xung kích. Những mảnh sỏi vỡ được lấy ra ngoài bằng rọ. Phẫu thuật an toàn, rất ít biến chứng. Người bệnh có thể cần sử dụng thuốc kháng sinh trước khi phẫu thuật, giúp giảm nguy cơ nhiễm trùng.
  • Mổ mở lấy sỏi: Nếu sỏi có kích thước quá lớn (> 4cm), hoặc sỏi cứng không thể phá vỡ được, bác sĩ có thể sẽ cân nhắc can thiệp mổ mở lấy sỏi.

Những biện pháp phòng ngừa sỏi bàng quang

  • Uống nhiều nước: Mỗi ngày bạn nên uống 2 – 3 lít nước, giúp cơ thể đào thải những chất độc, cặn bã ra khỏi thận, bàng quang, từ đó tránh sự kết tủa tạo sỏi.
  • Bổ sung thực phẩm ít chất béo: Các loại thực phẩm như trái cây, rau, ngũ cốc nguyên hạt, sữa ít béo hay không béo nên được bổ sung vào thực đơn mỗi ngày. Ngoài ra, bạn nên hạn chế các món ăn chiên xào rán, không dùng các loại thực phẩm chế biến sẵn, đồ ăn hộp.
  • Ở những người có tăng axit uric trong máu nên hạn chế thức ăn giàu đạm: Đạm có khả năng làm tích tụ axit uric trong máu, làm hình thành tinh thể muối urat và tích tụ ở bàng quang. Khi đó, người bệnh sẽ có nguy cơ cao bị sỏi. Mỗi ngày bạn chỉ nên bổ sung tối đa 200g thịt, ưu tiên thịt nạc, ức gà và hạn chế hải sản, tôm, cua.
  • Bổ sung thực phẩm giàu chất xơ: Các thực phẩm chứa lượng chất xơ dồi dào mà bạn nên bổ sung hằng ngày là rau, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt, đậu… Nam giới bổ sung khoảng 30 – 38g/ngày và nữ giới là 21 – 25g/ngày.
  • Tránh sử dụng các chất kích thích: Bạn nên hạn chế sử dụng bia, rượu, thuốc lá và các chất kích thích khác. Vì các hóa chất này tích tụ trong cơ thể rất dễ tạo thành sỏi.
  • Khi có dấu hiệu sỏi ở hệ tiết niệu, người bệnh nên nhanh chóng đi thăm khám và điều trị sớm.