Lợi khuẩn là gì? vai trò đối với cơ thể

Hệ tiêu hóa là một hệ cơ quan điển hình cho mối quan hệ cân bằng giữa lợi khuẩn và hại khuẩn. Thông thường, hệ vi sinh này ở trạng thái cân bằng giúp duy trì sức khỏe của hệ tiêu hóa. Vậy lợi khuẩn là gì và chúng có vai trò như thế nào đối với cơ thể?

Lợi khuẩn là gì?

Lợi khuẩn hay probiotics là hỗn hợp những vi khuẩn có lợi hoặc nấm men sống có lợi, sống trong cơ thể bạn và mang lại lợi ích về sức khỏe cho cơ thể. Lợi khuẩn giúp ức chế các hại khuẩn, trả lại sự cân bằng hệ vi sinh vật đường ruột. Cho nên việc bổ sung lợi khuẩn cho cơ thể là rất quan trọng.

Trong ruột cơ thể con người có chứa khoảng 100.000 tỷ vi khuẩn gồm hơn 500 loài khác nhau, tạo thành một hệ cân bằng vi sinh đường ruột, trong đó có 85% là probiotics, 15% là hại khuẩn. Đôi khi, bệnh tật hoặc căng thẳng có thể thay đổi sự cân bằng của vi khuẩn và tạo ra các vấn đề về tiêu hóa và các vấn đề khác.

Các chủng lợi khuẩn phổ biến

Mặc dù có nhiều loại vi khuẩn có thể được coi là probiotics, nhưng phổ biến và gần gũi nhất với chúng ta là các chủng: 

• Lactobacillus: Loài vi khuẩn này tạo ra enzyme lactase đẩy nhanh quá trình tiêu hóa đường lactose. Ngoài ra chúng còn tạo ra axit lactic kiểm soát quần thể vi khuẩn có hại. Vi khuẩn Lactobacillus tồn tại tự nhiên trong miệng, ruột non và âm đạo.
• Bifidobacterium: lợi khuẩn bifido. Trong đường ruột, lợi khuẩn Bifido hỗ trợ hệ thống miễn dịch thông qua việc hạn chế sự phát triển của hại khuẩn. Đây cũng là chủng lợi khuẩn thường được sử dụng trong thực phẩm và các chất bổ sung.
• Saccharomyces boulardii: đây là tên một loại nấm men vi sinh có lợi cho đường ruột. Loại nấm men này hỗ trợ cân bằng cho hệ vi sinh đường ruột và giảm các triệu chứng rối loạn tiêu hóa. Chúng có thể tìm thấy trong tự nhiên ở vải và măng cụt.

Vai trò của probiotics đối với cơ thể

Lợi khuẩn hoạt động bằng cách thay đổi thành phần của vi khuẩn đường ruột hoặc hoạt động trao đổi chất của vi khuẩn hiện có. Các vi khuẩn tốt lấn át hại khuẩn trong ruột. Điều này ngăn chặn vi khuẩn xấu nhân lên và gây nhiễm trùng hoặc viêm.

Lợi khuẩn giúp cơ thể tiêu hóa thức ăn và cho phép cơ thể bạn hấp thụ các chất dinh dưỡng từ thực phẩm. Vi khuẩn tốt có thể sản xuất enzyme hoặc protein ức chế, hoặc thậm chí tiêu diệt vi khuẩn có hại. Các chủng men vi sinh cụ thể cũng kích thích hệ thống miễn dịch của bạn. Một số vi khuẩn cần thiết cho việc sản xuất hormone hoặc vitamin (ví dụ vitamin K) và hấp thụ chất dinh dưỡng. Sự phát triển của bệnh đái tháo đường type 1 ở trẻ em có thể liên quan đến tình trạng viêm liên quan đến sự thiếu hụt vi khuẩn đường ruột.

Nghiên cứu được công bố bởi American College of Gastroenterology chỉ ra rằng các chủng men vi sinh đặc biệt có thể:

• Hỗ trợ tiêu hóa
• Ngăn ngừa tiêu chảy
• Giảm bớt nhiễm trùng âm đạo
• Ngăn ngừa bệnh tự miễn
• Giảm bớt bệnh ngoài da
• Chống lại nhiễm trùng tiết niệu

Đây cũng là lý do mà nhiều bác sĩ thường khuyên bệnh nhân nên sử dụng men vi sinh sau khi dùng kháng sinh. Điều này là do thuốc kháng sinh có thể tiêu diệt một số vi khuẩn có lợi cùng vi khuẩn có hại, điều này có thể gây ra tiêu chảy. Các men vi sinh giúp duy trì hoặc khôi phục sự cân bằng lành mạnh trong ruột của bạn.

Nguồn bổ sung lợi khuẩn cho cơ thể

Các loại thực phẩm lên men chẳng hạn như sữa chua, dưa cải, đậu tương lên men…chứa rất nhiều vi khuẩn tốt cho cơ thể. Bên cạnh đồ ăn lên men là đồ uống lên men. Các thức uống lên men thơm ngon như là sữa chua uống, kombucha (trà lên men) hoặc kefir (thức uống từ sữa lên men) cũng là những thức uống tự nhiên chứa nhiều probiotics, tốt cho cơ thể. 

Ngoài thực phẩm, bạn cũng có thể bổ sung probiotics vào chế độ ăn uống của mình thông qua men vi sinh. Men vi sinh là những chế phẩm có chứa lợi khuẩn. Có nhiều loại men vi sinh trên thị trường: men vi sinh dành cho trẻ em và men vi sinh cho người lớn. Đây là thuốc hoặc thực phẩm chức năng. Bạn nên lưu ý lựa chọn các sản phẩm từ các thương hiệu đảm bảo và uy tín nhé.

Việc bổ sung các thực phẩm giàu probiotics (kể cả thực phẩm tự nhiên hay men vi sinh) vào chế độ ăn là việc cần thiết có cả các bé và người lớn. Tuy nhiên điều quan trọng nhất vẫn là cân bằng chế độ ăn uống của mình, đảm bảo nguồn thực phẩm tươi sạch và an toàn để duy trì sức khỏe cho cả gia đình.

Cách bổ sung probiotics

Hàm lượng probiotics

Khi uống men vi sinh phải đủ hàm lượng thì mới có hiệu quả tốt. Trong trường hợp đang gặp phải rối loạn tiêu hóa mà bổ sung quá ít probiotics thì những vi khuẩn có lợi cũng dễ bị ức chế bởi các hại khuẩn. Thông thường đối với men vi sinh, hàm lượng lợi khuẩn đạt từ 107 CFU/gram trở lên mới được cho là có hiệu quả. 

Uống men vi sinh lúc nào?

Men vi sinh là những vi khuẩn sống cho nên chúng có thể bị tiêu diệt bởi acid dạ dày. Chính vì thế nên nếu uống men vi sinh khi đói, dạ dày trống chứa nhiều acid có thể làm giảm số lượng lợi khuẩn được đưa vào. Bạn nên uống men vi sinh ngay trước hoặc sau khi ăn, tránh uống khi bụng đang đói. Không nhất thiết phải sử dụng sau bữa ăn chính mà có thể trước hoặc sau các bữa phụ cũng được. Chỉ cần đảm bảo dạ dày đã có thức ăn để làm lớp đệm bảo vệ probiotics khỏi acid dạ dày. 

Bổ sung men vi sinh người lớn

Men vi sinh chứa probiotics có thể được đóng theo dạng gói men vi sinh, cũng có thể đóng theo dạng ống, có thể sử dụng được cho cả trẻ em và người lớn. Đối với người trưởng thành, sử dụng men đường ruột khi bạn muốn giảm các triệu chứng rối loạn tiêu hóa như táo bón, tiêu chảy, biếng ăn, khó tiêu, đầy hơi,…hoặc bổ sung lợi khuẩn cho hệ tiêu hóa. 

Bổ sung men vi sinh cho trẻ

Đối với trẻ em, tác dụng của men vi sinh là giúp cho trẻ ăn ngon, ăn khỏe; bắt kịp đà tăng trưởng; bổ sung lợi khuẩn cho bé. Quý phụ huynh có thể dùng men vi sinh cho trẻ trong trạng thái bình thường lẫn khi trẻ bị rối loạn tiêu hóa. 
Trên thị trường hiện có rất nhiều loại men đường ruột, men vi sinh cho người lớn và trẻ em được giới thiệu giúp bổ sung lợi khuẩn. Tuy nhiên bạn cần phải tham khảo và chọn mua của những thương hiệu uy tín.

Bạn có thể tham khảo các sản phẩm bổ sung lợi khuẩn tại đây: Lợi khuẩn – Probiotics