Bệnh u xơ tử cung: nguyên nhân và cách điều trị

U xơ tử cung là bệnh phụ khoa thường gặp ở phụ nữ trong độ tuổi sinh sản. U xơ tử cung lớn gây đau, rối loạn kinh nguyệt, thiếu máu và thậm chí là vô sinh, cần được điều trị sớm. Bệnh tương đối lành tính, hiếm khi tiến triển ung thư nhưng nếu không có biện pháp điều trị sớm thì khối u có thể tiềm ẩn nhiều nguy hại cho sức khỏe.

U xơ tử cung là bệnh gì?

U xơ tử cung là khối u được tạo thành từ các mô liên kết dạng sợi và tế bào cơ trơn, phát triển trong tử cung. Phụ nữ bị u xơ tử cung có thể có một hoặc nhiều khối u. U xơ có thể nhỏ đến mức không thể thấy bằng mắt thường hoặc lớn bằng quả bưởi hoặc lớn hơn. Các khối u nhỏ có ít triệu chứng, không nguy hiểm, nhưng khi khối u lớn hơn có thể gây rối loạn kinh nguyệt, đau do chèn ép, ảnh hưởng đến quá trình mang thai và thậm chí gây vô sinh.

U xơ có thể phát triển ở các vị trí khác nhau trong tử cung là:

• Dưới thanh mạc
• Dưới niêm mạc
• Trong thành cơ tử cung
• Ở cổ tử cung

Ước tính, khoảng 70 – 80% phụ nữ, vào một khoảng thời gian nhất định trong cuộc đời có phát triển khối u xơ tử cung nhưng không phải mọi trường hợp đều có triệu chứng và đều cần điều trị.

Nguyên nhân gây bệnh

Hiện nay nguyên nhân gây ra bệnh u xơ cổ tử cung chưa được xác định rõ ràng. Phần lớn nhân xơ tử cung cung xảy ra ở phụ nữ trong độ tuổi sinh sản và thường không gặp ở những phụ nữ trẻ chưa có kinh lần đầu. Một số giả thuyết cho rằng u xơ trong cổ tử cung có liên quan đến nội tiết, trong đó vai trò của estrogen và progesteron thông qua yếu tố tăng trưởng biểu mô hoặc khi người ta nhận thấy có các rối loạn nhiễm sắc thể ở trong khối u. Bên cạnh đó, một số yếu tố có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh như:

• Di truyền học: Các nhà nghiên cứu đã tìm thấy sự khác biệt về gen giữa u xơ và các tế bào bình thường trong tử cung.
• Các yếu tố tăng trưởng: Các chất trong cơ thể giúp duy trì mô như yếu tố tăng trưởng giống insulin, chất này có thể đóng vai trò thúc đẩy sự phát triển của u xơ.
• Chất nền ngoại bào (ECM): ECM có tác dụng làm cho các tế bào của bạn kết dính với nhau. Người ta phát hiện trong các khối u xơ có nhiều ECM hơn các tế bào bình bình thường.

Những người có nguy cơ cao mắc bệnh

Phụ nữ có nguy cơ bị ung thư tử cung cao hơn nếu:

• Trong độ tuổi 30-40.
• Tiền sử gia đình bị u xơ tử cung. Nếu mẹ bị u xơ tử cung thì nguy cơ con gái bị u xơ cao gấp 3 lần.
• Phụ nữ béo phì có nguy cơ cao gấp 2-3 lần.
• Có kinh sớm.
• Không mang thai.

Những triệu chứng của bệnh

U xơ tử cung nhỏ thường không có triệu chứng. Do đó u xơ tử cung thường được phát hiện khi đi khám phụ khoa vì lý do y tế khác như chậm có thai, vô sinh, khám thai, tầm soát ung thư phụ khoa.

Các triệu chứng của u xơ tử cung là:

• Chảy máu dưới dạng máu loãng lẫn máu cục. Đây là triệu chứng chính gặp ở hơn 60% trường hợp. U xơ gây chảy máu từ tử cung dưới dạng cường kinh, kéo dài 7-10 ngày và có khi lâu hơn. Dần dần rối loạn kinh nguyệt, rong kinh kéo dài và ra nhiều máu.
• Tình trạng thiếu máu toàn thân, xanh xao, gầy sút (do ra máu kéo dài).
• Khối u chèn ép vào tạng hoặc viêm khung chậu có thể gây đau. Đau ở vùng hạ vị hoặc hố chậu. Đau kiểu tức, nặng bụng dưới. Đau khi đứng và giảm khi nằm.
• Ra khí hư do viêm âm đạo, viêm niêm mạc tử cung hay viêm ống dẫn trứng. Có khi ra khí hư loãng – ít gặp hơn.
• Khối u phát triển có thể xuất hiện triệu chứng: rối loạn tiểu tiện, sờ thấy một khối u to lên ở hố chậu.

Các triệu chứng của u xơ tử cung ở mỗi người có thể khác nhau tùy thuộc vào kích thước, vị trí và sự tiến triển của khối u.

Những biến chứng của bệnh

U xơ tử cung là u lành tính, nó không làm tăng nguy cơ phát triển ung thư tử cung ở phụ nữ. Khối u nhỏ không gây ra triệu chứng gì đáng kể, thường tiến triển chậm. Sau một hai lần có thai hoặc sau khi mãn kinh khối u có thể ngừng phát triển.

Nếu u xơ tử cung tiến triển, gây ra nhiều triệu chứng thì có thể dẫn đến biến chứng:

• Chảy máu kéo dài gây thiếu máu.
• Chèn ép vào niệu quản gây ra hậu quả ứ đọng bể thận. Biến cố nhẹ gây đái rắt, bí tiểu.
• Chèn ép trực tràng gây táo bón kéo dài.
• Chèn ép tĩnh mạch gây phù chi dưới.
• Xoắn khối u.
• Nhiễm khuẩn xảy ra ở ngay khối u, niêm mạc tử cung và ống dẫn trứng. 
• Thoái hóa, hoại tử vô khuẩn.

Ảnh hưởng khi mang thai

Tùy vào tình trạng u xơ tử cung mà nó có thể khiến phụ nữ chậm có thai hoặc vô sinh. Nhưng đa phần phụ nữ bị u xơ tử cung vẫn có thể mang thai. Tỷ lệ vô sinh do u xơ tử cung là ít gặp.

U xơ tử cung thường phát triển khi mang thai, có thể khiến phụ nữ gặp các biến chứng khi mang thai và sinh nở như:

• Sẩy thai
• Đẻ non
• Ngôi thai bất thường
• Rau tiền đạo, rau bong non
• Thoái hóa khối u gây đau bụng
• Khi sinh con, u xơ tử cung có thể dẫn đến rối loạn cơn co, trở thành khối u tiền đạo, kéo dài quá trình chuyển dạ. 

Do đó, trước khi mang thai phụ nữ nên đi khám sức khỏe tiền sản để kịp thời phát hiện u xơ tử cung có thể gây ảnh hưởng đến việc có thai và thai kỳ.

U xơ tử cung có nguy cơ phát triển thành ung thư không?

Trong tất cả các trường hợp, bệnh nhân mắc u xơ tử cung cần tầm soát, siêu âm để theo dõi sự phát triển của khối u. Không nên chủ quan khi thấy khối u không gây chèn ép khó chịu mà bỏ qua việc tái khám định kỳ. Bởi vì u xơ tử cung vẫn có nhiều khả năng phát triển âm thầm, tăng kích thước, số lượng. Đến lúc các khối u phát triển to ra sẽ gây nguy hiểm và đe dọa trực tiếp đến tính mạng.

Về khả năng u xơ tử cung chuyển thành ung thư hầu như rất hiếm xảy ra. Vốn dĩ các u xơ được xem là khối u lành tính nên không thể phát triển thành ung thư. Tuy nhiên, người bệnh không nên chủ quan mà cần điều trị sớm, kịp thời nhằm kiểm soát và tránh biến chứng nguy hiểm.

Điều trị bệnh u xơ tử cung

Với các khối u xơ tử cung nhỏ, không ảnh hưởng đến kinh nguyệt hay gây ra các rối loạn khác thì thường chỉ cần theo dõi, khám định kỳ sau 6-12 tháng.

Với các u xơ tử cung nhỏ gây chảy máu, cần điều trị nội khoa (sử dụng thuốc) để hạn chế sự phát triển của khối u và điều chỉnh chu kỳ kinh nguyệt, hạn chế rong kinh, rong huyết.

Phẫu thuật thường được chỉ định trong các trường hợp:

• U xơ gây biến chứng rong kinh, rong huyết mà điều trị nội khoa không hiệu quả.
• U xơ tồn tại cùng với các tình trạng khác như: u nang buồng trứng, loạn sản cổ tử cung, sa sinh dục…
• U xơ to, chèn ép vùng xung quanh.
• U xơ làm biến dạng buồng tử cung.
• U xơ dưới niêm mạc gây chảy máu và nhiễm khuẩn.

Phẫu thuật điều trị xơ tử cung có thể tiến thành mổ nội soi hoặc mổ mở. Phẫu thuật bao gồm bóc tách nhân sơ bảo tồn chức năng của tử cung, cắt tử cung bán phần hay cắt tử cung hoàn toàn. Việc chọn phương pháp như thế nào sẽ được áp dụng cho từng đối tượng cụ thể theo tuổi tác, tình trạng bệnh lý, số lần có thai và mong muốn có thai.

Bệnh U xơ tử cung không thể ngăn ngừa. Tuy nhiên, bạn có thể chủ động giảm nguy cơ mắc bệnh bằng cách duy trì trọng lượng cơ thể và khám phụ khoa thường xuyên. Bên cạnh đó, bạn nên áp dụng chế độ ăn nhiều rau xanh, trái cây, tập luyện thể thao để nâng cao sức khoẻ góp phần giảm nguy cơ bị u xơ tử cung.

Nếu bạn nằm trong nhóm đối tượng dễ có nguy mắc bệnh hoặc có khối u nhỏ, hãy liên hệ với bác sĩ để được theo dõi sức khỏe.