Những phương pháp tránh thai an toàn dành cho bạn

Việc lựa chọn các biện pháp tránh thai nào là phù hợp và an toàn là nỗi băn khoăn của nhiều người, đặc biệt là những bạn trẻ chưa có kinh nghiệm. Việc này cần có thời gian trao đổi giữa bạn và bác sĩ để tìm ra phương pháp phù hợp nhất. Vậy hiện nay có những phương pháp tránh thai nào được nhiều người áp dụng?

Những lưu ý khi chọn phương pháp tránh thai

Tỷ lệ nạo phá thai, bao gồm cả phá thai ở trẻ vị thành niên và thành niên còn chiếm tỷ lệ cao. Việc phá thai lặp lại còn khá phổ biến, tỷ lệ vô sinh đang gia tăng và có xu hướng trẻ hoá.

Trong khuyến cáo mới nhất của Bộ Y tế, Bộ Giáo dục và đào tạo phối hợp cùng với Tổ chức Y tế thế giới và các cơ quan chuyên môn cho thấy tỷ lệ học sinh Việt Nam quan hệ tình dục lần đầu trước 14 tuổi đang tăng gấp 2 lần trong 6 năm. Do đó, việc giáo dục giới tính sớm và hướng dẫn cách tránh thai an toàn cần được thực hiện.

Ngày 25/9 được lấy làm ngày tránh thai thế giới với mong muốn giới trẻ có thêm hiểu biết và có trách nhiệm trong việc quan hệ tình dục an toàn, chủ động phòng tránh mang thai ngoài ý muốn.

Áp dụng biện pháp tránh thai và phương pháp sử dụng là quyết định cá nhân của mỗi người sử dụng. Nhân viên Y tế có thể hướng dẫn và tư vấn cho người sử dụng nên sử dụng phương pháp nào phù hợp và tốt nhất cho mỗi cá nhân để tránh thai an toàn và hiệu quả.

Mặc dù hầu hết các phương pháp tránh thai đều có hiệu quả cao khi được sử dụng đúng cách, tuy nhiên không có biện pháp nào có thể bảo vệ hoàn toàn người sử dụng. Người sử dụng nên xin tư vấn từ nhân viên Y tế và thảo luận với của mình là yếu tố rất quan trọng để đưa ra quyết định tốt nhất.

Khi lựa chọn phương pháp ngừa thai, người sử dụng nên cân nhắc một số điều sau:

• Tình trạng sức khỏe của cá nhân.
• Mong muốn cho con trong tương lai.
• Tần suất quan hệ tình dục và số lượng bạn tình.
• An toàn và hiệu quả của phương pháp tránh thai được lựa chọn.
• Mức độ thoải mái của bản thân với phương pháp tránh thai đã chọn.

Việc tìm hiểu rõ các biện pháp ngừa thai là điều mà cả nam và nữ giới cần quan tâm. Hiện nay có rất nhiều phương pháp tránh thai an toàn, hiệu quả. Dưới đây là những biện pháp phổ biến, an toàn các bạn có thể tham khảo.

Dùng thuốc tránh thai

Thuốc tránh khẩn cấp

Đây là một biện pháp để tránh mang thai ngoài ý muốn sau khi người nam và người nữ quan hệ tình dục không sử dụng biện pháp tránh thai hoặc có sử dụng nhưng gặp sự cố. Viên thuốc tránh thai khẩn cấp là loại chỉ chứa progestin. Với loại một viên chứa 1,5mg levonorgestrel hoặc 3mg norgestrel bạn chỉ cần uống một viên (liều duy nhất).

Với loại 02 viên với mỗi viên chứa 0,75mg levonorgestrel, liều dùng sẽ uống 2 lần, cách nhau 12h hoặc bạn có thể uống 1 lần 2 viên. Tuy nhiên, với phương pháp này có thể gây rối loạn kinh nguyệt, hiệu quả của phương pháp này đạt 75% nếu uống trong 72h đầu tiên, nếu uống sau 72h thì hiệu quả sẽ không cao.

Thuốc ngừa thai hàng tháng

Với loại thuốc tránh thai hằng ngày, có viên tránh thai chỉ chứa thành phần Progestin, cũng có loại viên thuốc ngừa thai kết hợp có chứa thành phần Progestin và Estrogen, cần được uống chính xác vào 1 thời điểm để duy trì lượng hormone cần thiết cho cơ thể ngăn ngừa rụng trứng, chống/giảm khả năng di chuyển của tinh trùng trong ống dẫn trứng, làm mỏng niêm mạc tử cung để trứng có thụ tinh cũng không thể làm tổ.

Thuốc ngừa thai dạng tiêm

Thuốc tiêm có chứa hormone progesteron, chỉ tiêm một lần vào bắp. Progesteron sẽ tiết dần vào cơ thể người phụ nữ, có tác dụng ngừa thai trong khoảng 1 thời gian từ 1-3 tháng tuỳ vào loại thuốc mà chị em sử dụng.

Thuốc tiêm tránh thai làm ức chế rụng trứng 100%, đồng thời ức chế tiết chất nhầy ở cổ tử cung rất mạnh làm cho tinh trùng không xâm nhập được vào buồng tử cung vì vậy với phương pháp này đạt hiệu quả khá cao lên đến 99,6%.

Thuốc diệt tinh trùng

Thuốc diệt tinh trùng cũng ít tốn tiền, dễ sử dụng, hiệu quả tránh thai cao khi kết hợp với biện pháp tránh thai khác. Có nhiều loại thuốc diệt tinh trùng ở dạng gel, kem, gel, bọt, phim, thuốc đạn. Nó chứa hóa chất có khả năng diệt tinh trùng – nonoxynol-9, thuốc thường được đặt vào sâu trong âm đạo, nằm gần cổ tử cung.

Lưu ý là dùng thuốc trong thời gian dài có thể gây kích ứng.

Dùng que cấy tránh thai

Sử dụng que cấy hiệu suất cực cao đến 99.9%, không ảnh hưởng sức khỏe sinh sản của chị em. Que cấy tránh thai thiết kế dẻo, kích cỡ bằng que diêm, thường cấy dưới da cánh tay của chị em. Nó giải phóng Progestin vào cơ thể giúp ngăn cản sự rụng trứng, thời hạn sử dụng đến 3 năm.

Các chị em đang cho con bú, bị tim mạch, u xơ tử cung đều có thể dùng que cấy tránh thai được. Phụ nữ sau khi cấy có thể bị 1 số tác dụng phụ như rong kinh, vô kinh, căng ngực, đau đầu, chóng mặt, khô âm đạo…

Miếng dán tránh thai

Các miếng dán có chứa thuốc nội tiết cung cấp một số hormone thông qua da để phòng tránh thai hiệu quả. Khi được sử dụng theo chỉ dẫn, miếng dán rất hiệu quả, chỉ chưa đến 1% phụ nữ mang thai ngoài ý muốn. Miếng dán tránh thai ít hiệu quả hơn ở những phụ nữ thừa cân hoặc dùng bất kỳ loại thuốc nào được đề cập ở phần thuốc ở trên. Các tác dụng phụ thường gặp với miếng dán bao gồm chảy máu giữa kỳ kinh nguyệt, đau vú và buồn nôn hoặc nôn.

Sử dụng bao cao su

Bao cao su hoạt động trên cơ chế ngăn cho dịch và tinh dịch của người đàn ông xâm nhập vào bên trong tử cung của người phụ nữ. Những tưởng bao cao su chỉ dành cho phái mạnh thì thực chất nữ giới cũng có những loại bao cao su riêng.

• Đối với nam giới, bao cao su được trùm kín toàn bộ “cậu nhỏ”. Lưu ý cho các quý ông khi chọn bao cao su cần chọn kích thước phù hợp, nếu bao nhỏ hơn so với kích thước dương vật sẽ dễ bị rách trong khi quan hệ và nếu rộng sẽ dễ tuột, lúc đó hiệu quả tránh thai không cao và không đủ để bảo vệ bạn khỏi những bệnh truyền nhiễm qua đường tình dục.
• Với nữ giới bao cao su gồm có hai vòng tròn ở 2 đầu. Đầu bên trong là một vòng nhỏ di động để bạn gái có thể dễ dàng cho vào trong âm đạo, đầu còn lại là một vòng tròn lớn hơn để giữ bao không bị tuột vào bên trong khi quan hệ, đồng thời che phủ vùng “cô bé” cũng như trùm kín “cậu nhỏ” khi giao hợp, ngăn không cho tinh trùng tiếp xúc với trứng.

Đặt vòng tránh thai

Đặt vòng tránh thai là biện pháp ngừa thai đạt độ hiệu quả khá cao (97%-99%). Vòng tránh thai hay dụng cụ tử cung (Intra Uterine Device – IUD) là thiết bị tránh thai có hình chữ T được đặt trong tử cung của người phụ nữ có vai trò như một vật cản có hiệu quả tránh thai trong một thời gian dài.

Có 3 nhóm IUD là IUD trơ, IUD chứa đồng, IUD phóng thích chậm progestogen.

• IUD trơ xuất hiện từ thập niên 60 của thế kỷ trước, đây là dụng cụ bằng nhựa dẻo được đặt vừa khít vào tử cung, tuy nhiên hiệu quả ngừa thai không cao nên hiện nay 2 dụng cụ tử cung thường được sử dụng là IUD chứa đồng và IUD phóng thích chậm progestogen.
• Vòng tránh thai phóng thích chậm progestogen được đặt vào bên trong tử cung. Trong vòng này chứa nội tiết và nó giải phóng một lượng nhỏ progestin mỗi ngày vào cơ thể để phòng tránh mang thai. Thời hạn của vòng tránh thai này có thể kéo dài từ 3-6 năm.
• Vòng tránh thai đồng là một dụng cụ nhỏ có hình dạng chữ “T” Bác sĩ đặt nó vào bên trong tử cung. Loại vòng này có thể tồn tại trong tử cung của bạn đến 10 năm.

Tính ngày rụng trứng theo chu kỳ kinh nguyệt

Đây là một phương pháp tránh thai tự nhiên, dành cho phụ nữ có kinh nguyệt đều đặn mỗi tháng từ 28-32 ngày. Phương pháp này dựa theo cơ chế phóng noãn của trứng và thời gian sống của trứng sau khi rụng. Thông thường, trứng sau khi rụng chỉ sống được khoảng 12h nếu không được thụ tinh sẽ chết. Tinh trùng có thể sống trong tử cung được 2-5 ngày. Vì vậy xác định được ngày phóng noãn sẽ giúp bạn chủ động trong việc tránh thai.

Với một chu kỳ kinh nguyệt đều đặn các tháng từ 28-32 ngày, thời điểm trứng rụng sẽ rơi vào ngày giữa tháng là khoảng ngày thứ 14 – 15 của chu kỳ kinh. Dựa vào chu kỳ này có thể chia làm 3 khoảng như sau:

• Khoảng tương đối an toàn: Đây là khoảng được tính từ ngày bắt đầu có kinh nguyệt cho đến ngày thứ 9 của chu kỳ kinh. Nếu bạn và đối tác có quan hệ trong thời gian này thì vẫn có khả năng có thai và tỷ lệ này rất thấp.
• Khoảng không an toàn: Khoảng thời gian này được tính từ ngày rụng trứng cộng hoặc trừ thêm 6 ngày trước và sau. Hiểu đơn giản là nếu chu kỳ kinh là 28 ngày thì ngày trứng rụng trứng sẽ được tính là ngày thứ 14, vì vậy ngày không an toàn sẽ là từ ngày thứ 10 của chu kỳ kinh đến ngày thứ 20. Quan hệ tình dục trong những ngày này nguy cơ mang thai sẽ rất cao, có thể lên đến 90%.
• Khoảng an toàn: Được tính từ ngày thứ 20 tới ngày đầu tiên của kỳ kinh. Lúc này vì trứng đã rụng nên tinh trùng sẽ không thể thụ thai được.

Xuất tinh ngoài

Với phương pháp này thì trước khi xuất tinh, người nam sẽ rút cậu nhỏ ra ngoài để giảm bớt hoặc hạn chế số lượng tinh trùng phóng vào bên trong âm đạo, một lưu ý là dương vật phải ở xa âm đạo khi rút ra. Tuy nhiên đây được khuyến cáo là biện pháp có nhiều rủi ro.

Mặc dù trong quá trình có quan hệ tình dục, mặc dù người nam chưa có xuất tinh nhưng vẫn luôn có một lượng tinh dịch rò rỉ ra ngoài từ dương vật. Khi hưng phấn, đàn ông sẽ tiết ra một chất lỏng trong suốt có tác dụng như một chất bôi trơn khi quan hệ. Chất lỏng nàu có thể chứa tinh trùng và nếu không may chúng sẽ bơi thẳng đến trứng để thụ tinh.

Triệt sản vĩnh viễn (cả nam và nữ)

Đây là phương pháp cho những cặp vợ chồng khi họ đã có đủ con theo mong muốn hoặc họ không muốn mang thai nữ. Ở phụ triệt sản là phương pháp thắt ống dẫn trứng, còn ở nam là thắt ống dẫn tinh.

Thắt ống dẫn tinh là một tiểu phẫu đơn giản, với phương pháp đốt điện hoặc laser một phần ống dẫn tinh sẽ được cắt bỏ và bít 2 đầu ống lại nhằm ngăn tinh trùng đi ra ngoài để thụ thai với trứng.

Thắt ống dẫn trứng là phương pháp triệt sản nữ, có nhiều cách để thực hiện phương pháp này như buộc ống, cắt rời hoặc dùng kẹp kim loại hay vòng nhựa để thắt lại. Phẫu thuật này không ảnh hưởng đến chu kỳ kinh nguyệt của chị em và phương pháp này không đem lại hiệu quả 100%, có 1 số ít trường hợp vẫn mang thai lại tuy nhiên con số này rất hiếm.

Phụ nữ sau sinh nên tránh thai như thế nào?

Vợ chồng “thân mật” quá sớm trong thời kỳ hậu sản có thể dẫn đến mang thai ngoài ý muốn. Để giảm các nguy cơ có thể dẫn đến biến chứng thai kỳ và các vấn đề sức khỏe khác. Các chuyên gia chăm sóc sức khỏe khuyên phụ nữ nên đợi ít nhất 18-24 tháng trước khi mang thai lần tiếp theo.

Nếu chưa muốn mang thai lại sau khi sinh, chị em có thể chọn các phương pháp ngừa thai sau:

• Nếu bạn cho con bú sữa mẹ hoàn toàn (thời gian giữa 2 cữ bú sữa mẹ không dài quá 4 giờ vào ban ngày và quá 6 giờ vào ban đêm) thì điều này có thể bảo vệ bạn khỏi việc mang thai khoảng 98% trong 6 tháng đầu sau sanh. Tuy nhiên nghiên cứu cho thấy hiệu quả là khác nhau.
• Que cấy tránh thai Implanon (thời điểm cấy là 6 tuần đầu sau sanh), miếng dán ngừa thai.
• Đặt dụng cụ tử cung: vòng tránh thai bằng đồng hay vòng nội tiết. Thời điểm đặt vòng là 3 tháng sau sanh thường, 6 tháng sau sanh mổ.
• Thuốc tránh thai chỉ có progestin có thể bắt đầu ngay sau sanh (đối với trường hợp cho con bú).
• Thuốc tránh thai phối hợp (estrogen và progestin): nếu bạn không nuôi con bằng sữa mẹ (có thể bắt đầu uống sau sanh 21 ngày) bạn cần tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi dùng.
• Thuốc tiêm tránh thai DMPA (tiêm từ tuần thứ 6 sau sanh nếu cho con bú).
• Bao cao su.

Những điều cần lưu ý

Các biện pháp tránh thai phổ biến hiện nay như dùng bao cao su, uống thuốc tránh thai, đặt dụng cụ tử cung… cho hiệu quả cao hơn, tuy nhiên cần lưu ý là bao cao su rách thủng do chất lượng kém hoặc bị tuột bao cao su khi “yêu” có thể gây vỡ kế hoạch.

Phương pháp đặt dụng cụ tử cung trong một số trường hợp có thể gây ra đau bụng, rối loạn kinh nguyệt, kinh nguyệt ra nhiều hay gây ra các vấn đề về viêm nhiễm vùng chậu hay viêm âm đạo. Vì vậy với các chị em gặp các bất thường sau khi đặt dụng cụ tử cung nên liên hệ với bác sĩ để được thăm khám sớm.

Thuốc tránh thai chỉ có tác dụng tránh thai nên không thể ngăn ngừa được các bệnh lây qua đường tình dục. Hơn nữa, nếu sử dụng trong thời gian quá dài có thể ảnh hưởng đến việc sản xuất một số hormone của cơ thể, thậm chí gây ra vô kinh và vô sinh. Ngoài ra, việc sử dụng thuốc tránh thai cấp tốc cũng bị hạn chế số lượng hàng tháng, nếu dùng quá liều sẽ không có hiệu quả trong việc tránh thai.

Trường hợp những chị em có sử dụng thuốc tránh thai hằng ngày cần lưu ý các chỉ định và chống chỉ định khi dùng thuốc. Thuốc chống chỉ định với những người có bệnh nền như bệnh tim mạch, tiểu đường, người có bệnh gan nặng hoặc có tổn thương mạch máu, có các khối u nghi ngờ ác tính… Vì vậy để an toàn trong khi sử dụng, chị em cần tham khảo ý kiến của bác sĩ để lựa chọn phương pháp tránh thai phù hợp nhất.